روش های تشخیص هموروئید: از کجا بفهمیم بواسیر داریم؟

تشخیص هموروئید به روش‌های مشخصی وابسته است که با وضعیت بواسیر مرتبط هستند. پزشک با معاینه‌ی مستقیم ناحیه‌ی مقعدی، علائم اصلی مثل توده‌های متورم یا زخم را شناسایی می‌کند تا تشخیص بواسیر دقیق باشد. پرس‌وجو درباره‌ی خونریزی هنگام دفع یا احساس فشار در مقعد هم بخشی از روند تشخیص هموروئید است. در صورت نیاز، از ابزاری مثل پروکتوسکوپ برای بررسی دیواره‌های داخلی رکتوم استفاده می‌شود. این روش‌ها به تشخیص سریع و درست بواسیر کمک می‌کنند.

اهمیت تشخیص هموروئید

تشخیص هموروئید، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ زیرا این بیماری شایع اگر به‌موقع شناسایی و درمان نشود، می‌تواند زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. هموروئید معمولاً با علائمی مانند درد، خونریزی، خارش و احساس ناراحتی در ناحیه مقعد همراه است. این علائم اگر نادیده گرفته شوند، ممکن است به مشکلات جدی‌تری مانند کم‌خونی ناشی از خونریزی مداوم یا حتی پرولاپس شدید منجر شوند، وضعیتی که در آن بافت‌های هموروئیدی از مقعد بیرون زده و بازگرداندن آن‌ها دشوار می‌شود.

معاینه بالینی

معاینه بالینی، یکی از مراحل مهم در تشخیص هموروئید است که پزشک از آن برای ارزیابی نوع و شدت بیماری استفاده می‌کند. ابتدا پزشک با پرسش در مورد علائم مانند خونریزی، درد یا خارش و همچنین عادات غذایی و سابقه مشکلات گوارشی، اطلاعاتی درباره وضعیت بیمار جمع‌آوری می‌کند. سپس با معاینه فیزیکی، هموروئیدهای خارجی از نظر تورم، توده یا التهاب به‌صورت چشمی بررسی می‌شوند و در صورت مشکوک بودن به هموروئید داخلی، معاینه دیجیتال رکتوم برای بررسی حساسیت یا وجود توده انجام می‌گیرد.

پروکتوسکوپی

پروکتوسکوپی یکی از روش‌های تشخیصی مهم برای بررسی رکتوم و مقعد است که به شناسایی مشکلاتی مانند هموروئید، خونریزی یا سایر ناهنجاری‌ها کمک می‌کند. در این روش، از یک لوله سفت به نام پروکتوسکوپ که مجهز به منبع نور است استفاده می‌شود. پس از انجام معاینه دیجیتال مقعد، این لوله به آرامی وارد مقعد شده و در صورت نیاز، مقداری هوا برای باز کردن رکتوم و بهبود دید وارد می‌شود. این فرآیند به پزشک امکان می‌دهد تا داخل رکتوم را با دقت بررسی کند.

کولونوسکوپی

کولونوسکوپی، یکی دیگر از روش‌های آزمایش هموروئید است که به پزشکان امکان می‌دهد بواسیر داخلی را شناسایی کرده و آن را از سایر بیماری‌ها مانند پولیپ‌های کولورکتال یا سرطان روده متمایز کنند. در این روش، یک لوله انعطاف‌پذیر مجهز به دوربین وارد رکتوم و روده بزرگ می‌شود تا پزشک بتواند این نواحی را با دقت بررسی کند. یکی از مراحل مهم در این فرآیند، نمای رتروفلکس است که تصویری واضح و دقیق از ناحیه رکتوم ارائه می‌دهد و به شناسایی هموروئید کمک می‌کند.

سیگموئیدوسکوپی

سیگموئیدوسکوپی، یک روش تشخیصی کم‌تهاجمی است که به پزشکان کمک می‌کند هموروئید را تأیید کرده و سایر بیماری‌هایی که ممکن است علائم مشابهی مانند خونریزی مقعدی یا ناراحتی ایجاد کنند، رد کنند. در این روش، یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر مجهز به دوربین، به نام سیگموئیدوسکوپ، وارد رکتوم می‌شود تا رکتوم و کولون سیگموئید مورد بررسی قرار گیرد. این فرآیند معمولاً حدود 15 دقیقه زمان می‌برد و در بیشتر موارد به بیهوشی نیاز ندارد.

آنوسکوپی

آنوسکوپی روشی ساده برای تشخیص هموروئید است که با استفاده از یک لوله نازک و نورانی به نام آنوسکوپ، داخل مقعد و رکتوم را بررسی می‌کند. این روش سریع، بدون نیاز به بیهوشی و در مطب انجام می‌شود و به شناسایی هموروئید و مشکلات مشابه کمک می‌کند.

اولتراسونوگرافی مقعدی

اولتراسونوگرافی مقعدی، شامل روش‌هایی مانند سونوگرافی ترانس‌رکتال و داپلر، یکی از ابزارهای پیشرفته در تشخیص هموروئید است. این روش با ارزیابی سیستم عروقی رکتوم و بالشتک‌های مقعدی، به شناسایی هموروئید و شدت آن کمک می‌کند. در سونوگرافی داپلر، ناهنجاری‌های جریان خون، مانند افزایش مقاومت عروقی و استاز وریدی، که از عوامل مؤثر در بروز هموروئید هستند، شناسایی می‌شوند.

MRI مقعد و رکتوم

اگرچه MRI مقعد و رکتوم معمولاً به‌عنوان روش اصلی برای تشخیص هموروئید استفاده نمی‌شود، اما در شرایط خاص می‌تواند مفید باشد. این روش به‌ویژه زمانی کاربرد دارد که نیاز به رد سایر بیماری‌ها مانند تومورها یا پولیپ‌ها باشد. در تصاویر MRI، هموروئیدها به صورت ساختارهای سرپیچیده یا توده‌های پولیپوید در کانال مقعد نمایش داده می‌شوند و اغلب با یک "خط مشکی مضاعف" در تصویربرداری با وزن T1 ظاهر می‌شوند که نشان‌ دهنده منشاء زیر مخاطی آن‌ها است.

اسکن دیجیتال

معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) یک روش ساده و مؤثر برای تشخیص هموروئید است. در این فرآیند، پزشک یا ارائه ‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی، انگشتی روغن‌ کاری ‌شده و دستکش‌دار را وارد راست‌روده می‌کند تا ناحیه کانال مقعد و پایین رکتوم را بررسی کند. هدف از این معاینه، ارزیابی ناهنجاری‌هایی مانند هموروئید داخلی، توده‌ها یا حساسیت‌های غیرطبیعی است. هموروئیدهای خارجی معمولاً پیش از انجام این معاینه، به صورت بصری قابل شناسایی هستند.

آزمایش خون و تشخیص کم خونی

آزمایش خون، به‌ویژه شمارش کامل خون (CBC)، می‌تواند برای تشخیص کم‌خونی ناشی از خونریزی مزمن هموروئید مفید باشد. کاهش سطوح هموگلوبین، آهن سرم و فریتین، معمولاً نشان‌ دهنده کم‌خونی فقر آهن است، که ممکن است نتیجه خونریزی طولانی‌مدت مقعدی به علت هموروئید باشد. با این حال، تا زمانی که سایر علل خونریزی، مانند سرطان کولورکتال، از طریق معاینات دقیق مانند کولونوسکوپی رد نشوند، نباید کم‌خونی را به‌طور قطعی به هموروئید نسبت داد.

آیا همیشه خونریزی مقعدی نشانه هموروئید است؟

پاسخ به این سوال می‌تواند نگرانی شما را درباره وضعیت سلامتی‌تان و همچنین توجه جدی‌تر به علائمی مثل خونریزی مقعدی هنگام دفع افزایش دهد. به‌طور کلی، خونریزی مقعدی همیشه به معنای وجود هموروئید نیست و ممکن است ناشی از مشکلاتی مانند شقاق، فیستول یا حتی توده‌ها و سرطان‌های روده باشد. بنابراین، اگر هنگام دفع به‌طور مشخص متوجه جریان خون شدید، نباید صرفاً با این فرض که مثل همیشه یک هموروئید ساده است و با استفاده از پماد یا شیاف بهبود می‌یابد، از آن بگذرید.

به‌ویژه اگر این علامت نشانه‌ای از سرطان روده بزرگ باشد، تشخیص و درمان به‌موقع آن از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. دکتر واثقی، متخصص و جراح کولورکتال، بارها تأکید کرده‌اند: «حتی اگر پیش‌تر تشخیص هموروئید توسط پزشک برای شما تأیید شده باشد و اکنون با خونریزی مقعدی مواجه شوید، لازم است مجدداً به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا همه مشکلات به سادگی هموروئید درمان نمی‌شوند و در صورت ابتلا به سرطان، باید هرچه سریع‌تر تحت درمان قرار گیرید.»

همراه با تشخیص هموروئید چه بیماری‌های دیگری تشخیص داده می‌شود؟

همراه با تشخیص هموروئید، پزشک ممکن است سایر بیماری‌هایی که علائم مشابه دارند را شناسایی یا رد کند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:

• بیماری‌های التهابی روده (IBD)
• سرطان کولورکتال یا مقعد
• آبسه یا فیستول مقعدی
• سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• پولیپ کولورکتال
• شقاق مقعدی (آنال فیشر)
• تومورهای مقعدی غیر سرطانی

آشنایی با راه های تشخیص هموروئید، پایان نگرانی های برای سلامتی دستگاه گوارش

قطعا برای اکثر افراد احساس توده ای غیر عادی در هنگام دفه به صورت داخلی و خارجی در دیواره مقعد، اتفاق افتاده است. آشنایی با روش های تشخیص هموروئید و اطلاع از نشانه های بواسیر، به شما کمک می کند تا بهترین درمان را انتخاب کنید. معمولا زمانی که با نشانه هایی مانند وجود توده در مقعد و خونریزی به دکتر مراجعه می کنید؛ بر اساس شدت علائم شما دکتر علاوه بر معاینه بالینی، یکی از روش های دیگر را به شما پیشنهاد می دهد تا به درستی تشخیص هموروئید انجام شود و با دیگر بیماری ها مانند سرطان اشتباه گرفته نشود.

منبع: https://iraniansurgeryclinic.com/diagnosis-hemorrhoids/